همه‌ی الکتروموتورها دارای عمر مفیدی هستند که معمولاً بین ۳۰ هزار تا ۴۰ هزار ساعت است. با این حال اگر به شکل اصولی از آنها استفاده نشود، ممکن است خیلی زودتر از انتظار یک الکتروموتور سوخته روی دست شما بماند. در این مقاله دلایل سوختن الکتروموتور را بررسی خواهیم کرد.
فرقی نمی‌کند که از الکتروموتور سه فاز استفاده می‌کنید یا الکتروموتور تک فاز ، به هر حال الکتروموتورها جزء مهمی از هر بخش تأسیساتی هستند.
بنابراین خراب شدن یا سوختن آنها می‌تواند فعالیت‌های تجاری شما را مختل کند، بهره‌وری را کاهش دهد و به طور کلی روی فعالیت شما تأثیر منفی بگذارد.
اما گاهی مشاهده می‌شود شرکت‌ها اهمیتی به سلامت الکتروموتورها نمی‌دهند و نظارت کافی روی فعالیت آنها ندارند.
نگهداری و نظارت مداوم می‌تواند مزیت‌های بسیار زیادی را به همراه داشته باشد تا بتوانید از فعالیت صحیح موتورها اطمینان داشته باشید. اگر برنامه‌ای برای نگهداری و نظارت روی الکتروموتورها نداشته باشید، اتفاقات غیرمنتظره می‌تواند باعث سوختن آنها شود.
بررسی مهمترین دلایل سوختن الکتروموتور + راه حل
شرایط نامطلوب کارکرد اعم از الکتریکی، مکانیکی یا محیطی می‌توانند به طور چشم‌گیری عمر موتور الکتریکی را کوتاه کنند.
اما پیش از آنکه بخواهیم به ارائه راه حل برای جلوگیری از سوختن الکتروموتور بپردازیم، توجه شما را برخی از مهمترین دلایل سوختن الکتروموتور ها و خرابی سیم پیچ آنها جلب می‌کنیم:
خرابی سیم پیچ تک فاز ناشی از باد کردن فیوز، باز شدن کنتاکتور، شکسته شدن خط برق و یا اتصال بد است که انتقال برق به موتور را مختلف می‌کند.
خرابی عایق سیم پیچ در اثر آلودگی‌ها، سایش، لرزش یا نوسان ولتاژ.
خرابی عایق حرارتی در یک سیم پیچ استاتور موتور تک فاز می‌تواند ناشی از ولتاژ نابرابر بین فاز‌ها به دلیل بارهای نامتعادل در منبع تغذیه، اتصال ضعیف در ترمینال یا مقاومت بیش از حد باشد.
شل بودن یا خرابی یاتاقان یکی دیگر از خطاهای ناشی از مالش‌های مکانیکی است. رایج‌ترین ایرادها عدم تعادل شفت، شل بودن و انطباق نداشتن بلبرینگ‌ها هستند و معمولاً این عیب‌های مکانیکی به یکدیگر مربوط می‌شوند. در نهایت فشار روی یاتاقان افزایش پیدا می‌کند و باعث خورده شدن سریع آن می‌شود.
در ادامه مطلب به بررسی دیگر نکاتی می‌پردازیم که می‌توانند به جلوگیری از سوختن الکتروموتور کمک شایانی کنند. با رعایت این نکات هرچند ساده، شما می‌توانید از حداکثر عمر مفید الکتروموتور خود بهره‌مند شوید:
اضافه بار الکتریکی باعث سوختن الکتروموتور می‌شود
اضافه بار الکتریکی که به خاطر وجود جریان بیش از حد برق در سیم پیچی الکتروموتور ایجاد می‌شود، جریانی غیر ایمن و فراتر از تحمل موتور را به همراه دارد.
این اضافه بار باعث پایین آوردن ولتاژ منبع تغذیه می‌شود و در نتیجه فشار روی موتور در راه حفظ گشتاور را افزایش می‌دهد.
این اتفاق همچنین می‌تواند باعث ایجاد ولتاژ بیش از حد نیز شود.
راه حل:
اضافه بار الکتریکی، با نصب یک محافظ، که اضافۀ جریان و قطع تغذیه را شناسایی می‌کند، رفع شدنی است.
مقاومت کم عایق؛ یکی از رایج‌ترین دلایل سوختن الکتروموتور
یکی از رایج‌ترین دلایل سوختن الکتروموتور و البته دشوارترین مشکل، مقاومت کم عایق است.
مقاومت کم در اثر تخریب عایق سیم پیچ‌ها به خاطر شرایط محیطی مانند گرمای بیش از حد، خوردگی یا آسیب فیزیکی رخ می‌دهد.
این باعث جداسازی ناکافی هادی‌ها یا سیم پیچی الکتروموتور می‌شود و در نهایت موتور را خراب می‌کند.
راه حل:
عایق باید به طور منظم از نظر سایش بررسی شود و پیش از آنکه مقاومت کم باعث خرابی آن شود، اقدام به تعویض آن کنید.
همچنین اکیدا توصیه می‌شود از الکتروموتور سه فاز کلاس F یا الکتروموتور تک فاز کلاس F استفاده کنید. منظور از کلاس F کلاس عایق حرارتی الکتروموتور است.
داغ شدن بیش از حد موتور
بیش از ۵۰ درصد خرابی عایق در الکتروموتورها به خاطر داغی بیش از حد رخ می‌دهد و این یکی دیگر از دلایل سوختن الکتروموتور است.
گرمای بیش از حد می‌تواند به خاطر کیفیت پایین توان یا محیط کار با درجه حرارت بسیار بالا به وجود آید. به ازای هر ۱۰ درجه سانتی‌گرادی که دمای محیط موتور افزایش پیدا کند، عمر عایق نصف می‌شود.
تجربه ثابت کرده است که قرارگیری موتور در دمایی پایین‌تر از حد مجاز، عمر طولانی مدت سیستم عایق را به همراه دارد. بنابراین هرچه که این دما افزایش پیدا کند، الکتروموتور شما یک گام به سوختن نزدیک می‌شود.
راه حل:
بسیار ضروری است که تا جای ممکن، موتور را خنک نگه دارید و مطمئن شوید محیطی که موتور در آن قرار دارد نیز از دمای مناسبی برخوردار است.
توصیه می‌شود از یک سیستم تهویه مطلوب با یک فن قدرتمند که توانایی کافی برای جابجا کردن حجم زیادی از هوا را داشته باشد روی سطح بدنه‌ی موتور استفاده کنید تا با جریان هوا، از داغی بیش از حد الکتروموتور جلوگیری کند.
ضمنا این توصیه را هم جدی بگیرید که از الکتروموتور دارای ترموستات حرارتی استفاده کنید تا هر زمانی دمای معین شده توسط شما در الکتروموتور افزایش پیدا کرد، فوراً به شما نسبت به خنک‌سازی محیط موتور هشدار داده شود.
آلودگی ناشی از گرد و غبار
آلودگی‌های ناشی از گرد و غبار، خاک و مواد شیمیایی می‌توانند یکی از اصلی‌ترین دلایل خرابی الکتروموتورها باشند.
هرگونه اجسام خارجی که وارد موتور می‌شوند می‌توانند باعث بالا رفتن سطح لرزش و سایش شوند.
آنها همچنین می‌توانند جلوی فن خنک کننده را هم مسدود کنند. این باعث می‌شود تنظیم دمای موتور دچار اختلال شده و احتمال گرم شدن بیش از حد آن افزایش یابد.
راه حل:
جلوگیری از ورود آلودگی‌ها کار دشواری نیست.
تا حد ممکن محیط کاری، ابزار و وسایل را تمیز نگه دارید تا آلودگی‌های احتمالی وارد موتور نشود.
همچنین سعی کنید الکتروموتورها را به دور از ماشین‌های برش‌کاری که حجم زیادی آلودگی را تولید می‌کنند قرار دهید.
توصیه مهم دیگر این است که از الکتروموتور سه فاز IP55 یا الکتروموتور تک فاز IP55 استفاده کنید. منظور از IP ، میزان درجه حفاظتی الکتروموتور نسبت به نفوذ عوامل بیرونی است.
لرزش فیزیکی الکتروموتور
لرزش‌ها می‌توانند مشکلات زیادی را در موتورها به وجود بیاورند. لرزش‌ها یکی از دلایل سوختن الکتروموتور پیش از پایان عمر مفید آن هستند.
معمولاً لرزش به خاطر قرار گرفتن موتور روی یک سطح ناهموار یا ناپایدار ایجاد می‌شود.
راه حل:
لرزش موتورها باید مرتباً توسط ابزارهای تجزیه و تحلیل مخصوص بررسی شود. اطمینان حاصل کنید که موتور روی یک سطح صاف و هموار قرار گرفته است.
در صورت بروز لرزش مجدد، شل‌بودن بلبرینگ‌ها یا عدم تطبیق‌پذیری آنها را بررسی کنید. در صورتی که منبع لرزش مشخص نبود، از یک متخصص مشورت بگیرید.
استفاده از الکتروموتور در ارتفاع
الکتروموتورهایی که در ارتفاع بالای هزار متری کار می‌کنند، در مقایسه با موتورهایی که در سطح دریا نصب می‌شوند، بیشتر با افزایش دما مواجه خواهند شد.
راه حل:
توصیه می‌شود اگر از موتور در ارتفاعات بالاتر از دریا استفاده می‌کنید، باید توان نامی آن را کم‌تر از آنچه روی پلاک الکتروموتور درج شده، در نظر بگیرید.