بلبرینگ یا بیرینگ ساچمه ای گونه ای از یاتاقان های تماسی غلتشی بوده که برای کاهش اصطکاک بین دو سطح بکار برده می شوند. تحمل بارهای وارد شده به محورهای دورانی وظیفه بلبرینگ می باشد. در الکتروموتورها بلبرینگ ها بین محور روتور و یاتاقان استاتور قرار می گیرند. بلبرینگ دارای دو طوقه بوده که یکی از آنها ثابت بوده و به یاتاقان استاتور جفت شده و طوقه دوم که متحرک بوده روی محور روتور نصب می‌شود.
تعویض بلبرینگ الکتروموتور سه فاز
باز کردن و تعویض بلبرینگ های قدیمی می تواند یک کار خسته کننده باشد، بخصوص وقتی که مدت زمان طولانی در سرویس بوده و کار می کرده است و در بعضی موارد خوردگی سطحی باعث شده تا بلبرینگ محکم به شفت متصل شده باشد.
بهترین روش باز کردن یک بلبرینگ الکتروموتور استفاده از کش پولی بوده که به اکسل، رینگ داخلی و محفظه آسیب نمی رساند. کش پولی معمولا از دو یا سه فک محکم در اطراف بلبرینگ برای ایجاد نیروی توزیع شده یکنواخت و به حداقل رساندن مقاومت در برابر اصطکاک استفاده می کند. برخی از کش های پولی دارای هیدرولیک هستند که استفاده از آن معمولاً برای الکتروموتورهای کوچک تا متوسط ضروری نیست. استفاده از چنین ابزارهایی نیاز به مهارت بیشتری دارد تا از آسیب به محور موتور جلوگیری کند.
ابزارهای لازم برای تعویض بلبرینگ الکتروموتور سه فاز
ابزارهایی که شما نیاز دارید تا بلبرینگ را به بهترین شکل ممکن باز و تعویض کنید در سه گروه تقسیم می شوند:
- مکانیکی
- هیدرولیکی
- گرمایی
دو ابزار مکانیکی مهم مورد استفاده در تعویض بلبرینگ دو مدل آچار گلویی خاردار و گلویی سنگین کار هستند.
آچار گلویی خاردار
آچار گلویی سنگین کار
پمپ ها و مهره های هیدرولیک، ابزارهای هیدرولیک مورد استفاده در پیاده کردن و نصب بلبرینگ ها می باشند. به این نکته نیز باید توجه داشت که روغن مورد استفاده در پمپ هیدرولیک باید رقیق بوده و ویسکوزیته آن بالا نباشد.
پمپ هیدرولیک
مهره های هیدرولیک
گرم کن ها از دیگر ابزارهای لازم در تعویض بلبرینگ ها بوده که بسته به ابعاد بلرینگ ها به دو دسته تقسیم می‌شوند. صفحات داغ برای بلبرینگ های کوچک و گرمکن های القایی برای بلبرینگ های بزرگ تر مورد استفاده قرار می گیرند.
گرمکن القایی
دمای مجاز برای گرم کردن بلبرینگ ها تا دمای 120 درجه سانتی گراد بوده و اگر مدل بلبرینگ های ما از نوع ZZ و RS2 باشد نباید آنها را گرم بکنیم.
مراحل تعویض بلبرینگ الکتروموتور سه فاز
- مرحله اول: دستگاه را از برق بکشید و الکتروموتور را جدا کنید.
- مرحله دوم: درپوش فن و فن را از انتهای الکتروموتور با آچار جدا کنید. پیچ و مهره ها را با آچار شل کنید. درپوش را کنار بگذارید تا فن زیر آن نمایان شود. برای جدا کردن فن از بدنه اصلی موتور، از آچار یا پیچ گوشتی استفاده کنید. اگر با باز کردن پیچ های روی درپوش یا فن مشکل دارید، سعی کنید آنها را با روغن WD-40 روغن کاری کنید تا به شل شدن آنها کمک کند.
- مرحله سوم: بالای درپوش های انتهایی الکتروموتور و محفظه اصلی را در امتداد درزهای آنها علامت گذاری کنید. درپوش های انتهایی محفظه های فلزی هستند که از قطعات الکترونیکی داخلی موتور شما محافظت می‌کنند. درزهای بین درپوش انتهایی و بدنه اصلی موتور را پیدا کنید. با ماژیک خود خط بکشید تا از روی درز عبور کند. به این ترتیب ، هنگامی که درپوش انتهایی را مجدداً نصب می کنید، می توانید علائم خود را در یک خط قرار دهید.
- مرحله چهارم: مهره ها را از میله های نگهدارنده باز کنید. میله های نگهدارنده پیچ های افقی بلندی هستند که درپوش های انتهایی الکتروموتور شما را نگه می دارند. هر درپوش انتهایی را برای 4 مهره که روی میله های نگهدارنده پیچ شده اند بررسی کنید. برای شل کردن مهره ها و برداشتن آنها از میله های نگهدارنده ، از آچار استفاده کنید.
- مرحله پنجم: میله های نگهدارنده را از موتور بیرون بکشید. پس از برداشتن همه مهره ها ، یکی از پیچ ها را در سرپوش انتهایی دیگر با دست خود نگه دارد. میله نگهدارنده را با دقت از الکتروموتور بیرون آورده و کنار بگذارید. سپس بقیه پیچ ها را به همین ترتیب بردارید.
- مرحله ششم: به درپوش های انتهایی موتور را با استفاده چکش ضربه ای ضربه بزنید. چکش ضربه ای ابزاری بوده که با لاستیک پوشانده شده است، بنابراین هنگام استفاده از آن هیچ آسیبی یا فرورفتگی ایجاد نمی کند. لبه چکش را روی درز سرپوش انتهایی درست پشت سوراخ مهره بالا سمت چپ قرار دهید. به درپوش انتهایی 3-4 بار به آرامی ضربه بزنید تا شل شود. به سوراخ پایین سمت راست بروید و با چکش خود به آنجا ضربه بزنید. متناوبا به سرپوش انتهایی از طرف مقابل ضربه بزنید تا زمانی که بیرون بیاید. سپس این عمل را روی درپوش انتهایی طرف دیگر تکرار کنید.
باز کردن بلبرینگ
- شفت موتور را با استفاده از یک اسپری چربی گیر تمیز کنید. می توانید از هر مدل اسپری چربی زدا روی الکتروموتور خود استفاده کنید. اجازه دهید اسپری چربی زدا 5 تا 10 ثانیه بماند سپس با پارچه آن را پاک کنید.
- پولی کش را در پشت یکی از بلبرینگ های خود محکم کنید. بلبرینگ نقره ای حلقوی شکل متصل به یک سر شافت را مشخص کنید. مرکز پولی کش را در انتهای شفت قرار دهید تا پیچ آن به طرف بلبرینگ برسد. دستگیره پیچ را بچرخانید تا فک ها باز شده و بلبرینگ بتواند داخل آن جا بگیرد. دوباره دستگیره را محکم کنید تا فک ها در اطراف بلبرینگ بسته شود. مطمئن شوید که نوک فک با حلقه داخلی بلبرینگ تماس داشته باشد ، در غیر این صورت ممکن است به الکتروموتور شما آسیب برساند.
- دستگیره پولی کش را با آچار بچرخانید تا بلبرینگ را از شافت بیرون کشیده شود. دستگیره را در انتهای پولی کش که به پیچ وسط آن متصل است، قرار دهید. دستگیره را با آچار بگیرید و در جهت عقربه های ساعت بچرخانید. همانطور که دستگیره را محکم می کنید، پیچ مرکزی بلندتر شده و بلبرینگ را از محور خارج می کند. همچنان دستگیره را بچرخانید تا بلبرینگ به راحتی از محور خارج شود.
- اگر بلبرینگ هنوز حرکت نمی کند، سعی کنید شفت را با WD-40 یا روان کننده دیگر چرب کنید تا به شل شدن آن کمک شود. اگر هنگام چرخاندن دستگیره، محور موتور نیز می چرخد، سعی کنید آن را با دست دیگر یا آچار ثابت نگه دارید. در غیر این صورت ممکن است دستگاه پولی کش به درستی کار نکند.
نصب بلبرینگ جدید
- بلبرینگ جدید را گرم کنید.
- بلبرینگ را روی شفت فشار دهید تا به واشر برسد. پس از گرم شدن بلبرینگ، میله گرم کننده را با دقت بیرون آورده و کنار بگذارید. بلبرینگ خود را برداشته و آن را روی شافت دو سر الکتروموتور هدایت کنید. بلبرینگ را تا انتها روی شفت فشار دهید تا محکم به واشر بچسبد.
- الکتروموتور سه فاز خود را در دستگاه خود دوباره نصب کرده و آن را به برق وصل کنید.
نکته مهم در نصب بلبرینگ
نکته مهم قبل از نصب بلبرینگ جدید این است که بلبرینگ قدیمی را از نظر علائم علت خرابی، مانند خوردگی یا وجود ذرات آب یا گرد و خاک در روانکاری بررسی کنید. اگر مشکل پیدا نشود و اقدامات مناسب برای حل آن صورت نگیرد، ممکن است بلبرینگ جدید سرنوشت مشابهی را تجربه کند.